Nafaka Türleri Nelerdir? Hangi nafakayı kim alabilir?
Hukukumuzda tedbir, iştirak, yoksulluk ve yardım nafakası olmak üzere 4 çeşit nafaka mevcuttur:
●Tedbir Nafakası: Eşlerden birinin veya eşlerin 18 yaşından küçük çocuklarının geçinmesini sağlamak üzere hükmedilen nafaka türüdür. Boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra istenebilir.
●İştirak Nafakası: Çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katılım amacıyla ödenen nafakadır. Boşanma davası neticesinde çocuğun velayeti kendisine bırakılmayan eş tarafından ödenir.
●Yoksulluk Nafakası: Evliliğin boşanma kararı ile bitmesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eş için talep edilir. Yoksulluk nafakası; yoksullaşan eşe diğer eş tarafından ödenir.
●Yardım Nafakası: Bir kimsenin, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafaka çeşididir. Boşanma ve evlilik ile ilgili bir nafaka türü değildir.
Kimler hangi nafakayı alabilir?
- Boşanma davasının devamı sırasında eş ve ergin olmayan çocuk yararına verilen ve boşanma davasında verilen kararın kesinleşmesine kadar devam eden tedbir nafakasını yoksulluğa düşmüş eş ile ergin olmayan çocuk alabilir. (TMK m. 169)
- Ortak hayat sebebiyle eşlerden birinin kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü halde boşanma davası olmaksızın eşlerden biri ayrı yaşama hakkına sahiptir. Bu halde yine eş ve ergin olmayan çocuk boşanma davasından bağımsız olarak tedbir nafakası alma hakkına sahiptir. (TMK m. 197)
- Boşanma kararının kesinleşmesi sonrasında ergin olmayan çocuk, ergin olacağı tarihe kadar velayeti altında olmadığı ebeveyninden iştirak nafakası alabilir. (TMK m. 182)
- Boşanma ile yoksulluğa düşeceği gerekçesiyle talepte bulunan eş, yoksulluk nafakası alabilir. (TMK m. 175)
- Ergin olan muhtaç kişi üstsoy (anne-baba), altsoy (çocuk) ve kardeşlerinden yardım nafakası alabilir. (TMK m. 364)
Nafaka davası nedir? Hangi mahkemede açılır?
Boşanma davası sırasında eşlerden birinin talebi olması halinde mahkemece nafakaya hükmedilebilir. Bunun dışında boşanma davası olmaksızın veya boşanma davası sonuçlandıktan sonra nafaka talebi ile açılan davalara nafaka davası denir. Nafaka davası Aile Mahkemesi’nde açılır. Boşanma davasından sonra veya boşanma davasından bağımsız olarak açılacak nafaka davaları şu şekildedir:
- Boşanma davası sırasında hükmedilmemiş yoksulluk veya iştirak nafakası için açılacak nafaka davası
- Hali hazırda var olan bir nafakanın artırılması için açılabilecek nafaka artırım davası
- Hali hazırda var olan bir nafakanın azaltılması veya kaldırılması için açılabilecek nafakanın kaldırılması veya azaltılması davası
- Ortak hayat sebebiyle eşlerden birinin kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü halde ayrı yaşama hakkına sahip olan eşin boşanma davasından bağımsız olarak tedbir nafakası talebinde bulunduğu tedbir nafakası davası
- Yine boşanmadan bağımsız olarak ergin olan muhtaç bir kişinin üstsoy, altsoy ve kardeşlerinden yardım nafakası talebinde bulunduğu yardım nafakası davası
Nafaka davaları hangi yerdeki Aile Mahkemesi’nde açılır?
Boşanma davasından sonra açılan nafaka davalarında; nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Yararına nafakaya hükmedilecek veya hükmedilen eş, kendi yerleşim yerinde dava açabilecektir.
Bunun dışında HMK’nın genel yetki düzenlemesinin bir sonucu olarak bu davalar davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilecektir.
Nafaka miktarı neye göre belirlenir?
Hükmedilecek nafakanın türü ve miktarını tarafların kusur oranları, maddi durumları, buna paralel olarak yaşam standartları ve varsa müşterek çocukların mutat bakım ve eğitim giderleri belirlemektedir.
Nafaka artırım davası nedir? Nasıl açılır?
Yoksulluk nafakası ya da iştirak nafakası alan kişilerin aldıkları nafaka miktarının kendilerine yetmemesi durumunda nafaka artırım davası açmaları mümkündür. Değişen yaşam koşullarına bağlı olarak nafakanın artırılması talep edilebilir. Nafaka artırım davası açacak kişiler bu konuda hazırlanacak dilekçe ile birlikte görevli ve yetkili mahkemeye başvuru yapmalıdırlar.
Bir anlaşmalı boşanma protokolü çerçevesinde boşanmış kişiler de değişen yaşam koşullarına bağlı olarak nafakanın artırılması talebi ile dava açabilirler.
Nafaka Artırım Davası Dilekçesi Örneği İçin Tıklayın.
Nafakanın azaltılması veya kaldırılması davası nedir? Nasıl açılır?
Nafaka ödeme gücünü kaybeden kişiler ya da eski eşinin haksız şekilde nafaka aldığını düşünen kişiler, bu durumları öne sürerek nafakanın azaltılması veya kaldırılması davası açabilirler. Nafaka kaldırma davalarında nakafanın neden azaltılması veya kaldırılması gerektiğinin ispatı gerekir. Nafakanın azaltılması veya kaldırılması davası açacak kişiler bu konuda hazırlanacak dilekçe ile birlikte görevli ve yetkili mahkemeye başvuru yapmalıdırlar.
Bir anlaşmalı boşanma protokolü çerçevesinde boşanmış kişiler de değişen yaşam koşullarına bağlı olarak nafakanın azaltılması ya da kaldırılması talebi ile dava açabilirler.
Nafakanın Azaltılması veya Kaldırılması Davası Dilekçesi Örneği İçin Tıklayın.
İştirak nafakası hangi hallerde kaldırılabilir?
İştirak nafakası, nafaka borçlusunun ölmesi, çocuğun ergin olduktan sonra eğitim hayatına devam etmemesi veya evlenmesi durumlarında kaldırılabilir.
İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması ya da evlenmesi ile son bulur. Ancak çocuk ergin olmasına yani 18 yaşını doldurmasına rağmen eğitim hayatına devam ediyorsa eğitim hayatı sonuna kadar iştirak nafakasının kaldırılması mümkün değildir.
Mahkemelerce hükmedilen yoksulluk ve iştirak nafakaları ödenmezse ne olur?
İcra İflas Kanunu m.344’te nafakaya ilişkin mahkeme kararlarını yerine getirmeyen nafaka borçlusunun şikayet üzerine 3 aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırıldığı düzenlemiştir.
Birikmiş nafaka alacağı dışındaki nafaka alacakları sıra cetvelinde 1. sırada yer alır.
Başka türden alacaklarda borçlunun muvafakat etmemesi durumunda ancak maaşın 1/4’ine haciz konulabilmekteyken, nafaka alacaklarında aylık nafaka miktarının tamamı için borçlunun muvafakati aranmadan maaşına haciz konulabilmektedir.
Kanun Koyucu nafakanın tahsili için özel hükümler ihdas etmiştir. Bu şekilde nafakanın kolay ve en kısa yoldan tahsilini amaçlamaktadır.
Tedbir nafakası ödenmezse ne olur?
Tedbir nafakası geçici bir tedbir olup ilam hükmünde olmadığından ödenmemesi halinde, İcra İflas Kanunu m.344’te nafakaya ilişkin mahkeme kararlarını yerine getirmeme halinde, nafaka borçlusu aleyhine hükmedilen disiplin hapsi cezasının uygulanabilmesi söz konusu değildir. Tedbir nafakasının ödenmemesi halinde alacaklı sadece alacağı tahsil etmek amacıyla nafaka borçlusu aleyhine icra takibi yapabilecektir.
Nafaka alacaklarında zamanaşımı nedir?
Mahkeme ilamları ile ilam hükmündeki diğer kararlar son işlem tarihinden itibaren 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
Nafakaya ilişkin ilamlar bu kuralın istisnasıdır. Yani, nafaka alacağına dair bir mahkeme kararı üzerinden 10 yıl geçse dahi, o mahkeme kararı geçerlidir. Ancak biriken nafaka alacakları üzerinden 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
Nafaka Davasında avukatın rolü nedir? Nafaka davasını boşanma avukatı ile mi açmalıyım?
Yukarıda detayıyla açıkladığımız üzere nafaka; türleri, usulü, yargılaması ve miktarı şartlara göre değişkenlik arzetmektedir. İş bu davanın avukatsız olarak yürütülme imkanı olsa bile avukat desteği almak başarılı bir dava aşaması ve iyi sonuçlar için elzemdir. Nafaka davasına bakan alanında uzman nafaka avukatından destek almak için iletişim kanallarımızı kullanabilirsiniz.
Nafaka davasının hassasiyeti ve sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, Boşanma ve Nafakaya ilişkin Davaların uzman bir avukat aracılığı ile takip edilmesi önem arz etmektedir.
İletişim kanallarımız aracılığı ile bize ulaşabilir ve sitemiz üzerinden online danışmanlık randevusunu hemen alarak uzman avukatımızdan destek alabilirsiniz.